Η ΚΑΖΑΝΙΤΣΑ

¨ Η καζανίτσα ¨ Κάθε χρόνο, την Δευτέρα του Πάσχα, γίνεται στην Λούτσα το έθιμο της ¨Καζανίτσας¨ . Το έθιμο της ¨Καζανίτσας¨, που έχει τις ρίζες του στην αγροτική και ποιμενική ζωή, εμφανίζεται με διάφορες παραλλαγές σ’ ολόκληρη την Ελλάδα. Τις παραμονές του Πάσχα, λοιπόν, στην Λούτσα, σφάζονται ζώα σε διάφορα σπίτια του χωριού και προσφέρονται για την αναβίωση του εθίμου αυτού. Τα χαράματα της Δευτέρας του Πάσχα άνδρες και γυναίκες του χωριού ξεκινούν για το γνωστό μεταβυζαντινό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής, που κτίστηκε τον 16ο αιώνα. . Εκεί, αφού ανάψουν φωτιές, βάζουν το κρέας να μαγειρεύεται σε μεγάλα καζάνια. Κατά την διάρκεια του μαγειρέματος του φαγητού, που είναι κάθε χρόνο κρέας με μανέστρα, κατακλύζουν την περιοχή προσκυνητές από γειτονικές ή μακρινές κοινότητες και πόλεις και παρακολουθούν την θεία λειτουργία. Στη συνέχεια, ο ιερέας αγιάζει το φαγητό που βράζει για ώρες πολλές στα καζάνια. Μετά τη θεία λειτουργία οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν χορευτική παράσταση, που δίδεται κάθε χρόνο στο προαύλιο της εκκλησίας, από χορευτική ομάδα της περιοχής. Όταν το φαγητό έχει πια ετοιμαστεί, οι νέοι άντρες του χωριού προσφέρουν, με τις ¨καζανίτσες¨ στους παρευρισκομένους, που έχουν καθίσει κατά παρέες σ’ όλο το γύρω από την εκκλησία χώρο, δωρεάν φαγητό. Στη συνέχεια αρχίζει λαϊκό γλέντι, που συνοδεύεται από γνήσια ζωντανή, παραδοσιακή μουσική και, που συνήθως, κρατά μέχρι αργά το απόγευμα. Το έθιμο Πως ερμηνεύεται όμως από τους λαογράφους το πατροπαράδοτο αυτό ελληνικό έθιμο, που ¨ζωντανεύει¨ με μεράκι, αλλά και με σεβασμό στην παράδοση, η Κοινότητα Λούτσας με τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού; Κατ’ αρχάς το έθιμο αυτό συνδέεται από παλιά με την δεύτερη μέρα του Πάσχα, μια μέρα χαράς και γιορτής, που σαν συνέχεια της Κυριακής του Πάσχα γιορτάζεται πανελλήνια με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Τις περισσότερες φορές μάλιστα συμπίπτει με μια άλλη μεγάλη γιορτή, που έχει ιδιαίτερη σημασία στη ζωή του λαού μας, την γιορτή του Αγίου Γεωργίου. Ο λαογράφος Γ. Αικατερινίδης, στο βιβλίο του ¨Νεοελληνικές¨ αιματηρές θυσίες¨ γράφει σχετικά ότι σύμφωνα με Ποντιακή μαρτυρία γινόταν την ημέρα αυτή πανηγύρι σε βουνό, όπου έσφαζαν αρνιά και κοκόρια και διασκέδαζαν. Σε μεταγενέστερη καταγραφή γίνεται λόγος ¨για αρσενικό και θηλυκό κριάρι¨ που έρχονται ¨από Θεού¨ κάθε χρόνο την ίδια μέρα, τη Δευτέρα του Πάσχα για να σφαχτούν. Σφαγή ταύρου Για την περιοχή της Θράκης ο γνωστός λαογράφος Γεώργ. Μέγας αναφέρει τη σφαγή ζώου, κυρίως ταύρου, και στη συνέχεια τονίζει ¨την κοινή πάντων κατά οικογένειας εστίασιν¨, ότι δηλαδή κάθε οικογένεια έτρωγε χωριστά στον ορισμένο εκεί, για καθεμιά, χώρο. Η εστίαση αυτή συνοδευόταν από σπονδές κρασιού. Στην κοινή όμως εστίαση σαν χαρακτηριστικό του εθίμου αλλά και στην κοινή διασκέδαση αναφέρεται και ο καθηγητής της Λαογραφίας Μιχ. Μερακλής, γιατί σ’ όλες τις περιπτώσεις εξελισσόταν σ’ ένα είδος δημόσιας γιορτής, πανηγυριού, όπου συνεορτάζουν όλα τα μέλη. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του εθίμου με μεγάλη θρησκευτική σημασία είναι η κοινή προσευχή και προσκύνηση κατά την θεία λειτουργία, καθώς και ο αγιασμός του φαγητού στα καζάνια από τον ιερέα. Η σοδειά Για τον ποιμενικό πληθυσμό της περιοχής, η εποχή αυτή του Πάσχα αποτελεί ένα ορόσημο ανάμεσα στο χειμώνα και το καλοκαίρι. Είναι η εποχή που οι ποιμένες επιστρέφουν από τα χειμαδιά στους ορεινούς καταυλισμούς. Η μέρα αυτή, που είναι από τις πρώτες της καλοκαιρινής περιόδου, αντιπροσωπεύει την αρχή της εποχής της γονιμότητας και της παραγωγής, γι’ αυτό και προσφέρουν ζώα, γιατί το ¨έταξαν¨, για να πάει καλά η σοδειά τους. Κατά την Νεοελληνική Λαογραφία, πρόκειται για μια ξεχωριστή κατηγορία θυσιών, που την ημέρα αυτή συνδέεται με τάματα προς τον Αϊ Γιώργη, κυρίως για υγεία. Τα τάματα από τους βοσκούς γίνονται, συνήθως όταν πέσει αρρώστια στο κοπάδι ή όταν χάσουν ζώα, ή και προκλητικά για να εξασφαλίσουν την προστασία του Αγίου. Επίσης τα ταμένα ζώα πολλές φορές όταν δεν σφάζονται, βγαίνουν σε πλειοδοσία υπέρ της εκκλησίας. Την Δευτέρα του Πάσχα, λοιπόν είχε επιλέξει ο λαός μας στις αγροτικές και ποιμενικές περιοχές να δοξάσει το Θεό και να διασκεδάσει, μέσα σε ατμόσφαιρα χαράς και ομόνοιας, στην αγκαλιά της καταπράσινης ανοιξιάτικης φύσης. Το έθιμο της Καζανίτσας είναι η αναβίωση αρχαίου εθίμου, που συμβολίζει το πέρασμα από τον χειμώνα στην άνοιξη και την μετάβαση των βοσκών από τα χειμαδιά στο βουνό. Τα μηνύματα του εθίμου είναι η αδελφοσύνη, η ενότητα, η διατήρηση των στενών διαπροσωπικών σχέσεων των κατοίκων των γύρω περιοχών και πάνω απ’ όλα, η αγάπη που εκφράζεται μέσα από το Θείο πάθος και την Ανάσταση του Χριστού Χαράλαμπος Μπάος http://www.evia-history.gr/eviac/